Махны үнэ

Гахайн мах үйлдвэрлэгч – хэрэглэгч хамгийн том гүрэн нь Хятад билээ. Дэлхийн гахайн махны үйлдвэрлэл хэрэглээний тал нь Хятадад ногдож байдаг. Өнгөрсөн 8 сард гахайн өвчин дэлгэрч устгал хийсэн бөгөөд оны эцэст гахайн махны үйлдвэрлэл бараг 50 хувь буурна гэж шинжээчид тооцжээ. Хятадад гахайн махны үнэ 30 хувь өссөнд гайхалгүй. Тэд стратегийн нөөцөөсөө 10 мянган тонныг гаргаж зах зээлийн тэнцвэрийг хангана гэсэн мэдээ явж байгаа. Хятад хүн жилдээ 30 гаруй кг гахайн мах хэрэглэдэг гэсэн статистик бий. Нийт хүн амд хамруулбал том тоо гарч ирнэ. 

Гахайн махны нийт хэрэглээнд импорт дөнгөж 3 хувь байсан бол эрс нэмэгдэх нь ойлгомжтой. Энэ оны эхний хагаст АНУгаас 100 мянган тн мах импортолсон (62 хувийн тарифтай) энэ нь нийт импортын тал нь юм. Бразил зэрэг латин америкийн орнуудаасаа импортоо нэмэгдүүлээд эхэлсэн. 

Хүнсний хараат байдлаас болгоомжлон 2006 онд хөдөө аж ахуйг хөрөнгө оруулалтаар дэмжих 5 жилийн төлөвлөгөө батлан Украинд хүртэл тариалангийн талбай авах зэрэг ажиллагаа явуулж байгаа бөгөөд 2006 онд газар тариалангийн чиглэлээр гадаадад хийсэн хөрөнгө оруулалт нь 200 сая ам.доллар байсан бол 2010 онд 500 сая, 2016 онд 3.3 тэрбум  болсон гэж хятадын албан ёсны мэдээнд байгаа. АНУ-тай хийж буй худалдааны дайн ч таагүй нөлөөлж байгаа бөгөөд 2017 онд 19.5 тэрбумын АНУ-гийн экспорт жилийн дараа 9.2 тэрбум болтол буурсан байна. Жилийн дотор 53 хувиар буурсан. 

Манайд ч махны үнэ магнаг болж  энэ оны наймдугаар сарын инфляцын өсөлтөд дангаараа 32 хувийг махны үнэ бүрдүүлсэн. Сүүлийн хоёр улирал дараалан махны үнэ тэнгэрт хадаж,  монгол хүн махаа идэж чадахгүйд хүрч байна.

Шалтгаан нь хятадууд монгол хүнээр халхавчлан, бөөнөөр “үнэ цохин” авч байгаа, “үгүй үгүй гэсээр байгаад амьдаар нь мал гаргаж эхэлсэнтэй” холбон тайлбарлаж байгаа бөгөөд мах, гурилын үнэ нэмэгдвэл Ч.Улаан сайд толгойгоороо хариуцах нэгэн шийдэл гарч ирсэн. Мөн “Тагнуул шалгана” гэсэн нэгэн шийдэл олсон бөгөөд эдгээр нь ажилладаг бол тун сайхан. Хүрэлсүх л шийдэл олсон гэж бодоод байгаа болохоос байдал улам л дордох нь тодорхой. 

Махны үнийн өсөлтөөс үүдэн “малчид хожих, хотынхон хохирдог” ойлголт санаатай төрүүлэн дахиад л монголчуудыг хагалан бутаргахыг өнөөгийн засгийн газар (санаатай, санаагүй) хэрэгжүүлээд байна. 

Дотоодын хүнсний хэрэглээ, нийлүүлэлтийн талаар эдийн засгийн зөв шийдвэр үгүйлэгдэж байгаа бөгөөд яамд, сайд дарга нар нь сэтгэл гаргаад, өөрийн хэтэвч, авах авилгаа биш олноо бодоод хөдөлбөл шийдэл бишгүй байгаа. Дотоодын зах зээлийн тогтвортой байдлыг хангаад бусдыг боддог жишээг япон солонгос, урд хойд хөршөөсөө суралцаж болно. 

Хүнсний нийлүүлэлтийн сүлжээг орчин үеийн шаардлага нийцүүлэн өөрчлөх, нийгмийн халамж хамгаалалтын тогтолцоог хүнсний хангамжтай уях, зохицуулах, жигдрүүлэх, нийгмийн оролцоог хангах, нийлүүлэлтийг хянан зохицуулахдаа сошиал медиа ашиглах гэх мэтчилэн зөндөө боломж байгаа. Ерөнхий сайд хоосон хийрхэлгүй, тодорхой асуудлыг дэс дараатай шийдээд явбал нааштай үр дүн гарна даа. 

One comment

  1. Beijing can’t count on Chinese consumers to stimulate economic growth either because of rising pork prices. Pork is a staple food for Chinese households. Since the trade war began, China had imposed higher tariffs on agricultural products from the U.S., with the tariff on pork rising from 12 to 62 percent. China hoped that causing pain to U.S. farmers would pressure Trump to back off his trade war. That strategy failed spectacularly in two ways. First, while U.S. farmers are suffering and are critical of the trade war, their support for the president is growing. Bloomberg reports that, “about 67 percent of farmers are saying that they’d back Trump for reelection in 2020.”
    Second, China’s own hog industry is experiencing the worst African swine fever in decades. The government has been criticized for its ineffective measures to stamp out the epidemic. It is estimated that China could lose up to 50 percent of its pig population by the end of 2019. Pork prices have spiked by more than 46 percent so far, and some experts predict the price increase may be over 80 percent by next year. This spike has pushed prices for other types of meat higher as well, increasing inflation pressure to the overall economy. This has hindered Chinese consumers’ willingness and capacity to spend in other areas. Given the pivotal role pork plays in the Chinese diet, the country could potentially experience social unrest if the pork price continues to skyrocket while the supply continues to be sparse.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *